
पंतप्रधान डॉ.मनमोहन सिंग यांचे गुरुवारी रात्री निधन झाले. अर्थ सचिव, आरबीआयचे गव्हर्नर, अर्थमंत्री मनमोहन सिंग यांनी घेतलेल्या अनेक निर्णयांचा देशाच्या विकासावर मोठा आणि दिर्घकाळ परिणाम राहिला.
मनमोहन सिंग हे देशाचे एकमेव पंतप्रधान आहेत ज्यांची स्वाक्षरी नोटांवर आहे.
डॉ.मनमोहन सिंग हे १९७६ साली अर्थ सचिव होते आणि या पदावर असल्याने एक रुपयाच्या नोटेवर त्यांची स्वाक्षरी आहे. डॉ.सिंग १६ सप्टेंबर १९८२ ते १४ जानेवारी १९८५ या काळात RBIचे गव्हर्नर होते. एक रुपया वगळता अन्य सर्व नोटांवर आरबीआयच्या गव्हर्नरची स्वाक्षरी असते. डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या निधनाचे वृत्त आल्यानंतर लोकांनी अचानक त्यांची स्वाक्षरी असलेल्या नोटा विकत घेण्यास सुरुवात केली.
दुर्मिळ आणि संग्राह्य वस्तू विकणाऱ्या ऑनलाइन मार्केटप्लेस असलेल्या BidCurios वर डॉ. सिंग यांची स्वाक्षरी असलेली १०० रुपयांची नोट आउट ऑफ स्टॉक झाली होती. १०० रुपयांच्या या नोटेसाठी ३०० रुपये मोजले जात होते. त्याच प्रमाणे त्यांची स्वाक्षरी असलेली १ रुपयांची नोट ३०० रुपयांना मिळत होती. मात्र ही नोट देखील फार कमी प्रमाणात उपलब्ध होती.
१९७८ साली वित्त सचिव म्हणून एक रुपयाच्या नोटेवर डॉ. सिंग यांची स्वाक्षरी आहे. त्यांची सही असलेल्या १६ नोटांचा एक सेट १२ हजार ५०० रुपयांना उपलब्ध होता. यात १ रुपयाच्या ५ नोटा, २ रुपयांच्या ३ नोटा, ५ रुपयाच्या २ नोटा, १० रुपायाच्या ३ नोटा तसेच २०, ५० आणि १०० रुपयांच्या प्रत्येकी एक नोटेचा समावेश होता.
डॉ. मनमोहन सिंग अर्थमंत्री म्हणून देशाची सूत्रे अशा वेळी हाती घेतली होती जेव्हा भारत दिवाळखोरीच्या उंबरठ्यावर उभा होता. देशाने सोने गहाण ठेवले होते. आयातीसाठी फक्त २ आठवडा पुरेल इतके परकिय चलन उपलब्ध होते. अशात सिंग यांनी जुलै १९९१ साली ऐतिहासिक असा अर्थसंकल्प सादर केला ज्यामुळे देशाच्या विकासाची दिशाच बदलली. आज भारत जगातील पाचवी मोठी अर्थव्यवस्था असून या प्रवासाची सुरूवात सिंग यांनी केली होती.