अंधांच्या नाट्य प्रतिभेचा प्रेरणादायी प्रवास.    ब्रेल मॅन स्वागत थोरात यांची संघर्षमय कहाणी.

दैनिक चालु वार्ता उदगीर प्रतिनिधी -अविनाश देवकते

लातूर (उदगीर) : अंध विद्यार्थ्यांच्या नाट्यस्पर्धेसाठी तयारी करताना स्वतःच्या डोळ्यांना पट्टी बांधून अंधत्वाचा अनुभव घेत स्वागत थोरात यांनी अंधांसाठीच्या नाट्यसेवेचा प्रवास सुरू केला. त्यांच्या या नाट्यविष्काराची दखल गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये घेतली गेली. ब्रेल मॅन म्हणून ओळख असलेले स्वागत थोरात यांच्या मुलाखतीतून अंधांसाठीच्या नाट्यचळवळीची प्रेरणादायी कहाणी समोर आली.

अरुणा अभय ओस्वाल रिसर्च सेंटर फॉर ब्लाइंड स्टुडंट आणि उदयगिरी लायन्स नेत्र रुग्णालय उदगीर यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित ‘स्वयंसिद्धता आणि सहसंवेदना सजगता’ या दोन दिवसीय कार्यशाळेतील ‘चला डोळस होऊया’ या विशेष मुलाखतीत हा प्रवास उलगडला. साहित्यिक धनंजय गुडसूरकर व अर्चना पैके यांनी स्वागत थोरात यांना संवाद साधण्यासाठी आमंत्रित केले. यावेळी उदयगिरी लायन्स नेत्र रुग्णालयाचे अध्यक्ष डॉ. रामप्रसाद लखोटिया आणि अंध विद्यार्थी कार्यशाळेच्या प्रशिक्षक स्वरूपा देशपांडे उपस्थित होत्या.

स्वागत थोरात यांचा प्रेरणादायी प्रवास

मुलाखतीदरम्यान बोलताना स्वागत थोरात म्हणाले, “अंध व्यक्तींचे जीवन समजून घेण्यासाठी मी स्वतः घरी डोळ्यावर पट्टी बांधून राहायला शिकलो. याच प्रयोगातून मला अंध व्यक्तींच्या जगण्याच्या पद्धतीची जाणीव झाली. त्यामुळेच शांता शेळके लिखित ‘आंधळी’ या हेलन केलरच्या जीवनावर आधारित चरित्रकथेचे प्रकट वाचन केले.”

अंध विद्यार्थ्यांना घेऊन ‘स्वातंत्र्याची यशोगाथा’ ही एकांकिका ८८ कलावंतांसह संपूर्ण महाराष्ट्रभर सादर केली. तसेच पु. ल. देशपांडे लिखित ‘तीन पैशांचा तमाशा’ हे नाटक अंध कलावंतांसह सादर केले. “प्रत्येक माणसामध्ये एक सुप्त कलावंत असतो, त्याचप्रमाणे अंध व्यक्तींमध्येही आहे. त्याला जागृत करण्याचे कार्य आम्ही करत आहोत,” असे त्यांनी सांगितले.

अंध व्यक्तींसाठी प्रेरणादायी संदेश

स्वागत थोरात यांनी आजवर अंध विद्यार्थ्यांसाठी केलेल्या कार्याचा जीवनपट श्रोत्यांसमोर उलगडला. दिनांक २८ आणि २९ मार्च रोजी आयोजित या कार्यशाळेत अनेक अंध विद्यार्थी, त्यांचे पालक आणि समाजातील नागरिक बहुसंख्येने उपस्थित होते. यावेळी डॉ. रामप्रसाद लखोटिया म्हणाले, “अंध व्यक्तींनाही जगण्याचा आणि प्रगतीचा अधिकार आहे. त्यांच्या आत्मनिर्भरतेसाठी अशा उपक्रमांची गरज आहे.”

अंधत्व म्हणजे केवळ दृष्टीहीनता नाही

अंधत्व हे जरी शारीरिक अपंगत्व असले तरी अंध व्यक्ती दृष्टीहीन नसतात, असे स्वागत थोरात यांनी स्पष्ट केले. “अंध व्यक्ती स्पर्श, गंध, आवाज यांच्या आधारे जगतात आणि त्यांची ओळख तयार करतात. त्यांच्यातील सुप्त क्षमता ओळखून त्यांना समान संधी देण्याची जबाबदारी आपली आहे,” असे ते म्हणाले.

कार्यशाळेत सहभागी झालेल्या अंध विद्यार्थ्यांनीही आपले अनुभव शेअर केले. त्यांना मिळालेल्या प्रेरणेमुळे त्यांचा आत्मविश्वास अधिक दृढ झाल्याचे त्यांनी सांगितले. या कार्यक्रमाने अंध विद्यार्थ्यांना आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने नवी उमेद दिली.

_____________________________

अंधत्व म्हणजे मर्यादा नव्हे, आत्मनिर्भरतेचा संदेश

_____________________________