ट्रम्पच्या टॅरिफ वॉरचा भारतावर मोठा परिणाम ; रशियन तेलाच्या पुरवठ्यात लक्षणीय घट…

ऑक्टोबरच्या शेवटच्या आठवड्यात रशियाकडून भारतात कच्च्या तेलाच्या निर्यातीत घट झाली. अमेरिकेने रशियन तेल कंपन्यांवर बंदी घातल्यानंतर ही घसरण झाली. अमेरिकेने अलीकडेच प्रमुख रशियन तेल कंपन्या रोसनेफ्ट आणि लुकोइलवर निर्बंध लादले.

या निर्बंधांनंतर, रशियाकडून भारतात पाठवल्या जाणाऱ्या कच्च्या तेलाच्या प्रमाणात लक्षणीय घट झाली आहे. २२ ऑक्टोबर रोजी अमेरिकेने निर्बंध जाहीर केल्यानंतर ही घसरण सुरू झाली. मात्र, ऑक्टोबरचे एकूण चित्र काहीसे वेगळे आहे.

केप्लरने जाहीर केलेल्या शिप ट्रॅकिंग डेटानुसार, २७ ऑक्टोबर रोजी संपलेल्या आठवड्यात रशियाने भारताला दररोज सरासरी १.१९ दशलक्ष बॅरल कच्च्या तेलाची निर्यात केली. मागील दोन आठवड्यांपेक्षा ही घसरण लक्षणीयरीत्या कमी आहे, जेव्हा हा आकडा दररोज १.९५ दशलक्ष बॅरल होता. ही घसरण प्रामुख्याने रोसनेफ्ट आणि लुकोइलकडून होणाऱ्या तेल पुरवठ्यात घट झाल्यामुळे आहे. या दोन्ही कंपन्या रशियाच्या तेल उत्पादन आणि निर्यातीपैकी निम्म्याहून अधिक वाटा उचलतात. त्यांनी पूर्वी भारताच्या तेल पुरवठ्यापैकी दोन तृतीयांश भाग पुरवला होता.

कंपन्यांनी निर्यात कमी केली

२७ ऑक्टोबर रोजी संपलेल्या आठवड्यात, रशियाची सर्वात मोठी तेल कंपनी, रोझनेफ्टची भारतात होणारी निर्यात प्रतिदिन ०.८१ दशलक्ष बॅरलपर्यंत घसरली, जी मागील आठवड्यात १.४१ दशलक्ष बॅरल प्रतिदिन होती. दरम्यान, लुकोइलने या आठवड्यात भारतात कोणतेही तेल पाठवले नाही, जे मागील आठवड्यात ०.२४ दशलक्ष बॅरल प्रतिदिन होते.

२१ नोव्हेंबर अंतिम मुदत Russian Oil Import।
ही घट समजण्यासारखी आहे कारण रशियन कच्चे तेल सुएझ कालव्याद्वारे भारतीय बंदरांपर्यंत पोहोचण्यासाठी सुमारे एक महिना लागू शकतो. अमेरिकेने दोन्ही रशियन कंपन्यांना त्यांचे करार पूर्ण करण्यासाठी २१ नोव्हेंबरपर्यंतची मुदत दिली आहे. म्हणूनच, भारतीय बंदरांवर रशियन तेलाची डिलिव्हरी २१ नोव्हेंबरपर्यंत सामान्य राहण्याची अपेक्षा आहे. ऑक्टोबरमध्ये भारतात होणारी डिलिव्हरी देखील चांगली होती, कारण तेल निर्बंध लादण्याच्या काही आठवड्यांपूर्वी ती अंतिम करण्यात आली होती.

संपूर्ण ऑक्टोबर महिन्याचे आकडे वेगळे

संपूर्ण ऑक्टोबर महिन्याचे आकडे काही वेगळे दिसतात. शिप ट्रॅकिंग डेटानुसार, ऑक्टोबरमध्ये रशियाकडून होणारी तेल आयात प्रतिदिन अंदाजे १.४८ दशलक्ष बॅरल (bpd) होती. सप्टेंबरमधील १.४४ दशलक्ष बॅरल प्रतिदिनपेक्षा हे थोडे जास्त आहे. २०२२ मध्ये मॉस्कोने युक्रेनवर केलेल्या आक्रमणानंतर, भारत समुद्रमार्गे रशियन कच्च्या तेलाचा सर्वात मोठा खरेदीदार म्हणून उदयास आला. आंतरराष्ट्रीय ऊर्जा संस्थेच्या (IEA) मते, २०२५ च्या पहिल्या नऊ महिन्यांत भारताने १.९ दशलक्ष बॅरल प्रतिदिन आयात केली, जी रशियाच्या एकूण निर्यातीच्या अंदाजे ४०% आहे.

नोव्हेंबरमध्ये आयात कमी होऊ शकते
रोझनेफ्ट आणि लुकोइलवरील अमेरिकेच्या निर्बंधांनंतर भारताच्या रशियन तेल आयातीत झपाट्याने घट होण्याची अपेक्षा आहे. एचपीसीएल-मित्तल एनर्जी (HMEL), एक रिफायनरी, आधीच रशियन तेल आयात करणे थांबवण्याची घोषणा केली आहे. दरम्यान, भारतातील सर्वात मोठी रिफायनरी, इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशनने आंतरराष्ट्रीय समुदायाने लादलेल्या सर्व निर्बंधांचे पालन करेल असे म्हटले आहे, परंतु रशियन तेल आयातीच्या भविष्यावर थेट भाष्य करण्यास नकार दिला आहे.

भारतातील रशियन तेल आयातीपैकी सुमारे अर्धा भाग खरेदी करणाऱ्या रिलायन्स (RIL) सारख्या प्रमुख खाजगी कंपन्यांनी म्हटले आहे की ते निर्बंधांचा परिणाम आणि अनुपालन आवश्यकतांचे पूर्णपणे पालन करतील आणि भारत सरकारच्या कोणत्याही निर्देशांचे पूर्णपणे पालन करतील. रिफायनरीज रशियन उत्पादकांकडून तेल खरेदी करण्याचा विचार करत आहेत जे निर्बंधांच्या अधीन नाहीत.